Sự nghiệp nghệ thuật Artemisia Gentileschi

Thời Firenze (1614 - 1620)

Họa phẩm: Judith Slaying Holofernes, vẽ giai đoạn 1620 - 1621, nay lưu trữ tại Phòng trưng bày Uffizi, Firenze. Kích cỡ 86x120 cm.

Một tháng sau phiên tòa, Orazio đã sắp xếp cho con gái của mình kết hôn với Pierantonio Stiattesi[33], một nghệ sĩ khiêm tốn đến từ Firenze. Không lâu sau, hai vợ chồng chuyển đến Firenze, nơi Artemisia bắt đầu kiếm sống bằng những tiếp nhận giao dịch vẽ tranh tại Casa Buonarroti. Cô trở thành một họa sĩ quý tộc (court painter)[Ghi chú 3] thành công, dưới sự bảo trợ của Nhà MediciVua Charles I của Anh. Khi còn ở Firenze, Artemisia và Pierantonio có một cô con gái vào khoảng năm 1618, là Prudentia, còn được biết đến với cái tên Palmira, khiến một số học giả nhầm lẫn rằng Artemisia có hai con gái chứ không phải một.[34] Prudentia được đặt tên theo tên bà ngoại, tức mẹ của Artemisia, người đã chết khi Artemisia năm 1605. Về sau, con gái Prudentia trở thành một họa sĩ, được dạy dỗ bởi mẹ, mặc dù không rõ công việc của cô.[35]

Firenze, Artemisia đã đạt được những thành công đáng kể. Cô là người phụ nữ đầu tiên được nhận vào Accademia delle Arti del Disegno, là Học viện Nghệ thuật Vẽ của Firenze. Cô duy trì mối quan hệ tốt với các nghệ sĩ được kính trọng nhất trong thời đại của mình, như Cristofano Allori, thu hút được sự ưu ái và bảo trợ của những người có ảnh hưởng, bắt đầu với Cosimo II de' Medici, Đại Công tước Toscana, đặc biệt là Nữ Đại Công tước Christina của Lorraine. Vào thế kỷ XVIII, họa phẩm Judith Behead Holofernes đã trở thành tài sản của Nữ Đại Công tước Anna Maria Luisa de' Medici, người che giấu việc này.[36]

Họa phẩm: Allegory of Inclination, miêu tả tài năng thiên bẩm tại Casa Buonarroti, Firenze. Vẽ giai đoạn 1615 - 1616.

Thời thanh niên này, Artemisia có mối quan hệ bằng hữu với Galileo Galilei, cả hai cùng là thành viên của Accademia delle Arti del Disegno, cũng có liên kết phục vụ nhất định với Đại Công tước Toscana. Sự quen biết của cô với Galileo Galilei, gân đây được minh chứng từ một bức thư mà cô đã viết gửi cho nhà khoa học năm 1635, xuất phát từ những năm sống ở Firenze của cô.[37] Điều đặc biệt có thể nói tới là Artemisia đã học hỏi lý thuyết chuyển động đạn (projectile motion) được khám phá bởi Galileo Galilei[38][39] để áp dụng vào nét vẽ máu bởi vũ lực trong họa phẩm Judith Slaying Holofernes của mình.[18][40][41] Năm 1615, cô được Michelangelo Buonarroti Trẻ (cháu trai của Michelangelo) quý mến và mời hợp tác. Lúc đó Michelangelo Trẻ bận rộn với việc xây dựng Casa Buonarroti để chúc tụng cho những người họ hàng đáng chú ý của mình, tưởng nhớ và kính trọng nhân vật Phục Hưng Michelangelo, ông đã nhờ Artemisia, cùng với các nghệ sĩ Firenze khác bao gồm Agostino Ciampelli, Sigismondo CoccapaniZanobi Rosi cùng hỗ trợ đóng góp bức tranh trên trần nhà. Artemisia khi đó cũng đang mang thai.[42] Mỗi nghệ sĩ được giao nhiệm vụ trình bày một câu chuyện ngụ ngôn về đức tính liên quan đến Michelangelo, và Artemisia phụ trách Allegory of Inclination, được trình bày dưới hình dạng một phụ nữ trẻ khỏa thân cầm la bàn. Bức họa nằm trên trần nhà tầng hai, đại diện cho đức tính tài năng thiên bẩm. Hình tượng trong bức họa được các học giả cho rằng mang sự tương đồng với Artemisia.[36] Thật vậy, trong một số bức tranh của cô, các nữ anh hùng đầy nghị lực của Artemisia giống với những bức chân dung của cô. Và với nét đẹp đặc biệt của bức tranh đó, Artemisia đã được trả công gấp ba lần so với bất kỳ nghệ sĩ nào khác tham gia loạt họa phẩm.[43]

Năm 2011, Francesco Solinas[Ghi chú 4] đã phát hiện ra một bộ sưu tập gồm ba mươi bức thư, có niên đại từ khoảng 1616 đến 1620, cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn đời sống cá nhân và tình hình tài chính Artemisia ở Firenze.[44] Điều bất ngờ nhất là những bức thư đã cho thấy Artemisia có một mối tình say đắm với quý tộc Firenze giàu có tên Francesco Maria Maringhi. Chồng cô, Stiattesi, nhận thức rõ về mối quan hệ của họ, và đã duy trì thư tín với Maringhi ở mặt sau những bức thư tình của Artemisia. Stiattesi đã chịu đựng điều đó, có thể vì Maringhi là một đồng minh mạnh mẽ, người đã hỗ trợ tài chính cho vợ chồng họ. Tuy nhiên, đến năm 1620, tin đồn về mối quan hệ này đã bắt đầu lan truyền tại tòa án Firenze, và cùng những vấn đề pháp lý, tài chính đang diễn ra, khiến cô phải rời khỏi Firenze, tái định cư ở Roma.

Trong thời Firenze, những tác phẩm đặc sắc của Artemisia có thể kể tới La Conversione della Maddalena (hoán vị của Mary Magdalene), Self-Portrait as a Lute Player (trong bộ sưu tập của Bảo tàng Nghệ thuật Wadsworth Atheneum, Hartford, Connecticut) và Giuditta con la sua ancella (Judith và Maidservant), hiện bảo quản ở Cung điện Pitti. Artemisia cũng đã vẽ một phiên bản thứ hai của Judith beheading Holofernes, hiện được lưu giữ trong Phòng trưng bày Uffizi, Firenze. Còn phiên bản Judith Behinating Holofernes đầu tiên (giai đoạn 1612 - 1613) được bảo quản và trình bày trong Bảo tàng hội họa Museo di Capodimonte, Napoli. Hiện có sáu biến thể về chủ đề Judith Behinating Holofernes.[42] Bên cạnh đó, người ta đã cho rằng trong thời kỳ này, Artemisia cũng đã vẽ Virgin and Child, bức họa hiện đang được bảo quản ở Cung điện Spada, Roma.

Mặc dù thành công về nghệ thuật, nhưng những vấn đề khó khăn tài chính do chồng gây ra, Artemisia đã ly hôn chồng, trở lại Roma không Stiattesi năm 1621.

Thời trở lại Roma và Venezia (1621 - 1630)

Họa phẩm: Venus and Cupid (Sleeping Venus), vẽ năm 1626 hình ảnh hai mẹ con thần Venus và Cupid. Kích cỡ 96,52x143,83 cm, lưu trữ ở Hoa Kỳ.

Năm 1921, Artemisia rời Firenze, đến Roma cùng năm với cha cô, Orazio khởi hành đến Genova. Có những quan điểm nghiên cứu cho rằng, thời điểm đó Artemisia đã theo cha đến Genova, lần này hai cha con cùng nhau phối hợp làm nổi bật những điểm giống trong phong cách hội họa của họ, khiến các tác phẩm khó phân biệt. Tuy nhiên, nhận định này không đủ bằng chứng, hầu hết các nguồn tư liệu, căn cứ bảo tồn đều ủng hộ quan điểm cho rằng Artemisia vẫn ở Roma, cố gắng tìm nhà và nuôi con gái.

Lúc bấy giờ, phong cách của Caravaggio vẫn có ảnh hưởng lớn, khiến cho nhiều họa sĩ chuyển hoán theo xu hướng này (còn gọi là phong cách Caravaggisti), có thể kể tới Carlo Saraceni (đã trở lại Venezia năm 1620), Bartolomeo ManfrediSimon Vouet. Cô và Vouet tạo thành một mối quan hệ chuyên nghiệp ảnh hưởng lẫn nhau về phong cách và cùng học hỏi từ phong cách của Caravaggio.[45] Phong cách hội họa ở Roma vào đầu thế kỷ XVII rất đa dạng, tuy nhiên đặc biệt thể hiện tình thái cổ điển hơn bởi các học trò trường Scuola bolognese di pittura của Accademia degli Incamminati và phong cách baroque của Pietro da Cortona.

Tại Roma, Artemisia liên kết với Học viện Desiosi.[46] Cô đã vẽ các bức chân dung mang dòng chữ Pincurare miraculum invidendum facilius quam imitandum, nghĩa là Vẽ một kỳ quan dễ ghen tị hơn là bắt chước. Trong cùng thời gian đó, cô có mối quan hệ bạn bè với Cassiano dal Pozzo, quen biết với Pierre Dumonstier II. Cassiano dal Pozzo là một học giả, người bảo trợ và yêu nghệ thuật, trong khi Pierre Dumonstier II là nghệ sĩ người Pháp từng đến thăm và vẽ một bức tranh Black and red chalk, hình bàn tay phải của Artemisia vào năm 1625.[47] Mặc dù có danh tiếng nghệ thuật, tính cách quyết liệt và nhiều mối quan hệ tốt đẹp, Roma không sinh lợi như cô hy vọng. Phong cách của cô mang giọng điệu thách thức, vừa mạnh mẽ vừa thoải mái. Cô đã vẽ những tác phẩm ít dữ dội hơn, ví dụ như phiên bản thứ hai của Susanna and the Elders (1622).[48] Giai đoạn này, những nổi bật và xuất sắc của cô trong lĩnh vực chân dung, nữ anh hùng Kinh Thánh có xu hướng thu hẹp lại. Cô không nhận được bất kỳ khoản hoa hồng béo bở nào cho các họa phẩm thờ cúng. Việc không có đủ sự sung túc về tài liệu nghệ thuật làm cho tình hình theo đuổi các phong trào của Artemisia trong giai đoạn này trở nên khó khăn.

Hai Bảo tàng Mỹ thuật lớn của Hoa Kỳ lưu trữ một số họa phẩm của Artemisia.

Từ năm 1627 đến cuối năm 1630, cô chuyển đến Venezia,[49] có lẽ để tìm kiếm những khoản hoa hồng phong phú hơn. Bằng chứng cho điều này là những câu thơ và thư từ được sáng tác để đánh giá cao các tác phẩm của cô và bản thân cô ở Venezia.

Trong thời kỳ trở lại RomaVenezia, nhiều vấn đề xáo trộn diễn ra, đôi khi khó lòng liên kết khoảng thời gian mà các họa phẩm của cô được vẽ, nhưng vẫn có thể kể tới những bức tranh đặc biệt như Portrait of a Gonfaloniere[Ghi chú 5] (vẽ năm 1622, nay được bảo quản ở Cung điện Palazzo d'Accursio, Bologna) và Judith and her Maidservant (vẽ năm 1623 - 1625, ngày nay lưu giữ trong Viện Nghệ thuật Detroit, Michigan). Hội họa Detroit thể hiện tính đáng chú ý về sự tinh thông phong cách chiaroscuro[Ghi chú 6]tenebrism[Ghi chú 7] của Artemisia (các phong cách chịu tác động của ánh sáng và bóng tối cực độ), những kỹ thuật của Gerrit van Honthorst, Trophime Bigot và nhiều người Roma nổi tiếng khác. Ngoài ra có họa phẩm khác là Venus and Cupid (Sleeping Venus), hoàn thành năm 1625, nay lưu trữ ở Bảo tàng Mỹ thuật Virginia, Richmond, Virginia và Esther before Ahasuerus, giai đoạn 1620 - 1630, hiện đang lưu trữ ở Viện bảo tàng Mỹ thuật Metropolitan, New York, là minh chứng cho tính đồng hóa về ánh sáng Venezia của Artemisia.

Thời Napoli và sang Anh (1630 - 1654)

Họa phẩm: Virgin and Child with a Rosary, vẽ năm 1651, nay lưu trữ ở El Escorial, Madrid. Kích cỡ 58x50 cm.

Năm 1630, Artemisia rời Venezia, chuyển đến sinh sống ở Napoli, một thành phố giàu có với cộng đồng những người yêu thích hội họa và nghệ thuật.[Ghi chú 8] Cô muốn tìm kiếm những cơ hội sự nghiệp mới và sinh lợi hơn. Sử gia nghệ thuật thế kỷ XVIII Bernardo de 'Dominici trong các bản nghiên cứu của mình đã suy đoán rằng Artemisia đã có danh tiếng ở Napoli trước khi cô đến.[50] Cô đã được mời đến Napoli bởi Fernando Afán de Ribera, Công tước Alcalá de los Gazules, người về sau có ba bức tranh Artemisia, gồm: Penitent Magdalene, Christ Blessing the Children và David with a Harp.[51] Napoli là nơi đặc biệt, nhiều nghệ sĩ khác, bao gồm Caravaggio, Annibale CarracciSimon Vouet, đã từng ở lại Napoli một thời gian trong cuộc đời của họ. Vào thời điểm đó, Jusepe de Ribera, Massimo StanzioneDomenichino đang làm việc ở Napoli, và sau đó có thêm Giovanni Lanfranco và nhiều họa sĩ khác hướng về thành phố. Khi Artemisia tới định cư ở tỉnh Napoli, cô được ra mắt dưới dạng Annunciation - thông cáo tại Capodimonte.[51] Artemisia đã sinh sống lại Napoli trong phần còn lại của sự nghiệp và cuộc đời, ngoại trừ một số chuyến đi ngắn đến London và một vài nơi khác.

Tại Napoli, mối quan hệ với cộng đồng của cô vẫn tốt đẹp. Vào thứ Bảy, ngày 18 tháng 03 năm 1634, du khách Bullen Reymes[Ghi chú 9] ghi lại trong nhật ký của mình chuyến đi cùng một nhóm bạn người Anh đến Napoli thăm Artemisia và Palmira (lúc này Palmira cũng là họa sĩ cùng mẹ), nhật ký thể hiện quý mến tiền bối.[52] Mặt khác, theo nghiên cứu của Bernardo de 'Dominici, Artemisia tại Napoli có mối quan hệ với nhiều nghệ sĩ nổi tiếng, trong số đó quan trọng là Massimo Stanzione, một họa sĩ Baroque khác. Cả hai có sự nghiệp hợp tác nghệ thuật dựa trên một tình bạn thực sự và sự tương đồng phong cách hội họa. Công việc của Artemisia đã ảnh hưởng đến việc sử dụng màu sắc của Stanzione, điều này được thể hiện trong họa phẩm: Assumption of the Virgin, vẽ giai đoạn 1630 - 1635. Sử gia Bernardo de 'Dominici cho rằng: Stanzione đã học cách biên soạn sử từ Domenichino, nhưng đã học màu sắc từ Artemisia.[50]

Napoli, lần đầu tiên Artemisia bắt đầu thực hiện tạo các bức tranh trong một nhà thờ chính tòa, họa phẩm San Gennaro nell'anfiteatro di Pozzuoli (Saint Januarius trong hí trường Pozzuoli) ở Pozzuoli. Trong thời kỳ Napoli đầu tiên của mình, cô đã vẽ The Birth of Saint John the Baptist, giai đoạn 1633 - 1635, hiện lưu trữ tại Bảo tàng Prado, Madrid và Corisca e il satiro (Corisca and the Satyr), nay thuộc một bộ sưu tập tư nhân. Trong những bức tranh này, Artemisia một lần nữa thể hiện khả năng thích ứng với những điều mới lạ của thời kỳ và cách xử lý các đối tượng khác nhau, thay vì các hình ảnh Judith, Susanna, Bathsheba và Penitent Magdalenes thông thường mà cô đã biết đến trước đây. Nhiều bức tranh trong số này có sự hợp tác, ví dụ bức Bathsheba, được nhận định cho Artemisia, CodazziGargiulo.[51]

Họa phẩm: David and Bathsheba, vẽ năm 1636 - 1638, lưu trữ ở thành phố Columbus, Ohio. Kích cỡ 265,4x209,6 cm.

Năm 1638, Artemisia đã cùng cha đến London tại Cung điện Hampton Court, Charles I của Anh. Lúc này, Orazio trở thành họa sĩ quý tộc và nhận công việc quan trọng là trang trí trần nhà phúng dụ về Triumph of Peace and the Arts[Ghi chú 10] tại Cung điện Queen's House, Greenwich, xây dựng cho Vương hậu Henrietta Maria. Artemisia và cha lại làm việc cùng nhau một lần nữa, mặc dù việc giúp đỡ cha cô có lẽ không phải là lý do duy nhất của cô khi di chuyển tới tới London, bởi vì Charles I đã mời cô đến, điều này không thể từ chối. Vua Charles I là một nhà sưu tập họa phẩm đầy nhiệt tình, sẵn sàng chịu những lời chỉ trích vì chi tiêu tài chính cho nghệ thuật. Sự nổi tiếng của Artemisia khiến ông tò mò, và không phải ngẫu nhiên mà bộ sưu tập của ông bao gồm họa phẩm Self-Portrait as the Allegory of Painting, bức tranh chân dung của Artemisia vẽ chính bản thân mình.

Tháng 02 năm 1639, Orazio đột ngột qua đời, thọ 76 tuổi, được chôn cất tại khu Somerset, London. Artemisia thừa kế và tiếp nhận những điều mà cha cô để lại, gồm cả công việc ở London. Tuy vậy, không có họa phẩm nào của cô được xác định chắc chắn hoàn thành trong thời kỳ này. Năm 1642, Artemisia đã rời Anh, khi Nội chiến Anh mới bắt đầu. Thời gian tiếp theo, những thông tin về cuộc đời của cô dần dần ít đi. Các nhà sử học nhận định rằng vào năm 1649, cô lại trở về Napoli, thư tín với Don Antonio RuffoSicilia, họa sĩ đã trở thành người hỗ trợ của cô trong thời kỳ Napoli thứ hai này. Lá thư cuối cùng được biết đến của cô và cộng tác viên Ruffo vào năm 1650, nội dung nói rõ rằng cô vẫn còn hoạt động đầy đủ. Trong những năm cuối của hoạt động trong đời, Artemisia được biết đến rằng thường tạo các tác phẩm theo phong cách đại diện truyền thống về nữ tính trong những bức tranh của mình.[53]

Những năm cuối cùng, Artemisia qua đời nhưng chưa xác định được thời điểm cụ thể. Nghiên cứu cho rằng cô mất năm 1652 hoặc 1653, tuy nhiên, nguồn bằng chứng hiện đại cho thấy cô vẫn tiếp tục làm việc trong năm 1654, mặc dù cô ngày càng phụ thuộc vào trợ lý của mình, Onofrio Palumbo.[54] Một số nhà nghiên cứu khác thì lại suy đoán rằng cô đã chết trong bệnh dịch tàn khốc đã quét qua Napoli năm 1656 và gần như xóa sổ toàn bộ một thế hệ nghệ sĩ Napoli.

Thời kỳ Napoli và Anh là thời kỳ dài hơn 20 năm, cũng là khoảng thời gian cuối đời của Artemisia. Rất nhiều họa phẩm được tạo, trong đó có thể kể tới bốn bức Susanna and the Elders, một bức năm 1649, nay lưu trữ ở Bảo tàng Brno, Brno, Cộng hòa Česko, bức Virgin and Child with a Rosary, vẽ năm 1651, nay lưu trữ ở El Escorial, Tây Ban Nha, bức David and Bathsheba, vẽ giai đoạn 1636 - 1638, nay lưu trữ ở Bảo tàng Mỹ thuật Columbus, Ohio và bức Bathsheba, vẽ năm 1638 nay thuộc tài sản cá nhân ở Leipzig.

Năm 2020, bức học David with the Head of Goliath, được tái phát hiện ở London vào năm 2020, đã được nhà sử học nghệ thuật Gianni Papi xác định là tác phẩm trong thời kỳ London (1638 - 1642) của Artemisia, trong một bài báo đăng trên The Burlington Magazine.[55][56][57][58][59]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Artemisia Gentileschi http://cantic.bnc.cat/registres/CUCId/a11447850 http://data.rero.ch/02-A003287789 http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/baroqu... http://www.artmontecarlo.com/index.php?template=to... http://www.bbc.com/culture/story/20180824-the-arti... http://www.katestenberg.com/calendar/2019/6/1/arte... http://www.webwinds.com/artemisia/trial.htm http://www.artic.edu/exhibition/violence-and-virtu... http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?... http://uli.nli.org.il/F/?func=direct&doc_number=00...